This article is currently in the process of being translated into Uzbek (~99% done).
Hello, world!
Agar siz qachonlardir dasturlash tilini o‘rgangan bo‘lsangiz, ularning barchasi "Hello, world!" misoli bilan boshlanishini bilasiz va biz shunday ajoyib an’anani buzishga kim bo‘libmiz? Visual Studio Community dasturini ishga tushiring (oldingi bobda ko‘rsatilgan) va File -> New -> Project bandlarini tanlang. Loyiha muloqot oynasidan Console App (.NET Framework) ni tanlang. Bu Windows tizimidagi eng oddiy dastur turi bo‘lsa-da, til o‘rganish uchun juda qulay. Ok tugmasini bosgandan so‘ng, Visual Studio sizga Program.cs faylini o‘z ichiga olgan yangi loyiha yaratib beradi. Eng qiziqarli qismi mana shu yerda va u taxminan quyidagicha ko‘rinishi kerak:
using System;
using System.Collections.Generic;
using System.Linq;
using System.Text;
using System.Threading.Tasks;
namespace ConsoleApp1
{
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
}
}
}
Aslida, bu satrlarning barchasi hech narsa qilmayotgandek yoki hech bo‘lmaganda shunday tuyulishi mumkin. Klaviaturadagi F5 tugmasini bosib, ilovani ishga tushirib ko‘ring. Bu Visual Studioni kodingizni kompilyatsiya qilishga va bajarishga undaydi, ammo ko‘rayotganingizdek, u hech qanday muhim ishni bajarmaydi. Ehtimol, shunchaki qora oyna paydo bo‘lib, darhol yopilishini ko‘rasiz. Buning sababi, bizning dasturimiz hozircha hech qanday amal bajarmayapti. Keyingi bobda bu satrlar nima haqida ekanligini tushunish uchun ularni batafsil ko‘rib chiqamiz. Hozir esa, biz ba’zi natijalarni ko‘rishni xohlaymiz. Shuning uchun, go‘yo C# tilini mukammal bilarmiz deb tasavvur qilib, biror natija olish uchun bir nechta satr qo‘shaylik. Oxirgi { } to‘plam ichiga quyidagi satrlarni qo‘shing:
Console.WriteLine("Hello, world!");
Console.ReadLine();
Birinchi ilovangizning kodi endi quyidagicha ko‘rinishi lozim:
using System;
using System.Collections.Generic;
using System.Linq;
using System.Text;
using System.Threading.Tasks;
namespace ConsoleApp1
{
class Program
{
static void Main(string[] args)
{
Console.WriteLine("Hello, world!");
Console.ReadLine();
}
}
}
Uni ishga tushirish uchun yana bir marta F5 tugmasini bosing va qora oyna haqiqatan ham qolayotganini hamda dunyoga yuborgan salomimizni ko‘rsatayotganini ko‘rasiz. Yaxshi, biz kodga ikki qator qo‘shdik, lekin ular nimani bajaradi? C# va .NET freymvorkining yoqimli xususiyatlaridan biri shundaki, kodning katta qismi hatto tajribasiz kishilarga ham tushunarli bo‘ladi, bu misolda ham ko‘rinib turibdi.
Birinchi satr matn qatorini chiqarish uchun Console sinfidan foydalanadi, ikkinchisi esa konsoldan matn qatorini o‘qib oladi. O‘qish? Nima uchun? Aslida, bu o‘ziga xos usul, chunki u bo‘lmasa, dastur shunchaki tugatilardi va kimdir natijani ko‘rishga ulgurmay, chiqish oynasi yopib qo‘yilgan bo‘lardi.
ReadLine buyrug‘i dasturga foydalanuvchi kiritishini kutish kerakligini bildiradi va siz ko‘rganingizdek, konsol oynasi endi matn kiritishingizga imkon beradi. Uni yopish uchun Enter tugmasini bosing. Tabriklaymiz, siz hozirgina o‘zingizning birinchi C# dasturingizni yaratdingiz! Aslida nima sodir bo‘layotgani haqida ko‘proq bilish uchun keyingi bobni o‘qishda davom eting.